İşten Çıkarılma Davası

İşten çıkarılma, bir çalışanın iş akdinin işveren tarafından sonlandırılması anlamına gelir. Ancak bu süreç, İş Kanunu’nda belirtilen kurallara uygun yapılmadığında veya haksız bir gerekçeyle gerçekleştirildiğinde, çalışanlar işten çıkarılma davası açarak haklarını arayabilir. Bu yazıda, işten çıkarılma davalarının türlerini, süreçlerini ve çalışanların sahip olduğu hakları ele alıyoruz.

İşten çıkarılma davası, haksız veya hukuka aykırı bir şekilde işten çıkarılan çalışanın, işverene karşı yasal yollardan hakkını aradığı dava türüdür. Bu davalar genellikle iki ana başlık altında açılır:

1. İşe İade Davası: İşverenin haksız şekilde iş akdini feshettiği durumlarda, çalışanın işine geri dönmesini talep eden davadır.
2. Kıdem ve İhbar Tazminatı Davası: İşçinin kıdem ve ihbar tazminatı gibi mali haklarının ödenmediği durumlarda açılır.

Bir çalışanın işten çıkarılma davası açabileceği durumlar şunlardır:

• İşverenin, iş akdini geçerli bir sebep olmaksızın feshetmesi.
• İşverenin, çalışanın kıdem ve ihbar tazminatını ödememesi.
• Çalışanın mobbing veya ayrımcılığa maruz kalarak işten ayrılmak zorunda kalması.
• İşverenin, iş kanunlarına aykırı şekilde işten çıkarma prosedürlerini uygulaması.

1. İşe İade Davası

• Kimler Açabilir? İş güvencesi kapsamındaki çalışanlar. (Genellikle 30 veya daha fazla çalışanı olan iş yerlerinde ve en az 6 aydır çalışan kişiler.)
• Hangi Durumlarda Açılır? İşveren, iş akdini haklı bir gerekçe göstermeksizin feshetmişse, çalışan işe iade talebinde bulunabilir.
• Amaç: İşe geri dönmek ve işe alınmama durumunda en az 4 maaş tutarında tazminat almak.

2. Kıdem ve İhbar Tazminatı Davası

• Kimler Açabilir? Çalışma süresi en az 1 yıl olan ve iş akdi haksız şekilde feshedilen kişiler.
• Hangi Durumlarda Açılır? İşverenin tazminat hakkını ödememesi veya eksik ödemesi durumunda.
• Amaç: Çalışanın kıdemine ve işten çıkarılma şekline bağlı olarak hak ettiği tazminatın alınması.

3. Manevi Tazminat Davası

• Hangi Durumlarda Açılır? Çalışanın iş yerinde mobbing, ayrımcılık veya haksız muameleye maruz kalması durumunda açılır.
• Amaç: Çalışanın yaşadığı manevi zararların tazmini.

1. İşverenin Fesih Gerekçesini Belirtmesi: İşveren, iş akdini feshederken yazılı bir fesih bildirimi yapmak zorundadır. Çalışan, bu bildirimi alır ve gerekçeyi değerlendirir.
2. Arabuluculuk Başvurusu: Türkiye’de iş davalarında arabuluculuk, dava açmadan önce zorunlu bir adımdır. Taraflar, arabulucu aracılığıyla uzlaşmaya çalışır.
3. Dava Açma: Arabuluculukta uzlaşma sağlanamazsa, çalışan iş mahkemesine dava açabilir. İşe iade davası için bu süre fesih tarihinden itibaren 1 ay, tazminat davaları için 5 yıldır.
4. Mahkeme Süreci: Mahkeme, çalışanın haklı olup olmadığını ve işverenin fesih gerekçelerinin yasalara uygun olup olmadığını değerlendirir.
5. Karar ve İcra: Mahkeme, çalışanın lehine karar verirse tazminat veya işe iade süreci başlar.

• Kıdem Tazminatı: Çalışma süresine bağlı olarak alınan tazminattır. Çalışanın her bir yılı için 30 günlük brüt ücret tutarında ödenir.
• İhbar Tazminatı: İşverenin fesih bildirim süresine uymaması durumunda çalışana ödenir.
• Fazla Mesai ve Diğer Alacaklar: Çalışanın fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti gibi diğer hakları da talep edilebilir.
• Manevi Tazminat: Mobbing, ayrımcılık veya haksız muamele durumlarında talep edilir.

• Süreçleri Kaçırmayın: İşe iade davası için fesih tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurulmalıdır.
• Delillerinizi Toplayın: İş akdinin feshiyle ilgili tüm belgeleri saklayın. Ayrıca, mobbing veya ayrımcılık durumlarında tanık ifadeleri ve diğer deliller önemlidir.
• Uzman Desteği Alın: İş hukuku alanında deneyimli bir avukat veya firması ile çalışmak, sürecin doğru yönetilmesine yardımcı olur.